Marijke Lingsma is er met ‘ECHT coachend leidinggeven’ bij uitstek in geslaagd om helderheid te scheppen in de begrippen managen, leidinggeven en coachen. Al lijkt het misschien wat moeilijk en gekunsteld. Ze ontwart de verschillende rollen en verantwoordelijkheden die de leidinggevende heeft en geeft weer hoe belangrijk het is om daarin te kunnen schakelen.
Echt coachend leidinggeven is vooral bedoeld voor leidinggevenden die een coachende rol hebben of nastreven. In het boek biedt Marijke Lingsma praktische handvatten en veel voorbeelden die iedere leidinggevende zal herkennen. Executive coaches kunnen dit boek ook gebruiken bij hun werk, omdat het een beeld geeft van toekomstbestendig leidinggeven.
WORSTELING
De titel ECHT coachend leidinggeven doet vermoeden dat er ook ONECHT coachend leidinggegeven kan worden. Het is voor mij, als executive (team) coach, altijd een moeizaam begrip geweest. Hoe kun je als leidinggevende vrij en onbevooroordeeld met een medewerker in gesprek gaan, zoals coaching bedoeld is? En ook bij auteur Marijke Lingsma ‘kriebelde’ het. In de inleiding beschrijft ze haar eigen worsteling met het begrip coachend leidinggeven.
Van de 7 belangrijk thema’s uit dit boek wil ik er vier kort uitlichten, omdat ze je als leidinggevende kunnen prikkelen ECHT coachend leiding te geven.
LAAT MEDEWERKERS ZICHZELF ONTWIKKELEN
Bij ECHT coachend leidinggeven ben je gericht op ontwikkeling, laat je jouw teamleden kijken naar de dingen die de huidige situatie in stand houden en ze dan tot een eigen oplossing laat komen. ‘Maak ze niet van jou afhankelijk voor oplossingen, maar leer ze handelen in een context die steeds verandert’, zo schrijft Lingsma.
Als leidinggevende heb je daarmee een teamcoachende rol, gericht op duurzame ontwikkeling. In steeds meer boeken wordt het belang van een lerende organisatie benadrukt. Soms zonder het zo te benoemen, omdat de term bij leidinggevenden niet tot de verbeelding spreekt. Lingsma benoemt het direct als één van de spagaten waar u als leidinggevende mee te maken heeft: je bent manager, leidinggevende en coach in één persoon. En met die petten moet je kunnen omgaan. Bovendien past het een leidinggevende om ook zichzelf te blijven ontwikkelen!
BEKIJK HET GROTERE PERSPECTIEF
ECHT coachend leiderschap neemt de organisatie als geheel (maar ook klantvragen en maatschappelijke ontwikkelingen) mee bij het beantwoorden van de vraag wat de individuele medewerker en het team moeten presteren. Het systeem en de wederzijdse afhankelijkheden zijn belangrijk voor het presteren in het hier en nu, maar ook over een aantal jaren.
Lingsma benoemt 5 kritische succesfactoren die u houvast geven om hier aandacht aan te besteden. Ze geeft ook de grenzen van de coaching door de eigen leidinggevende aan en helpt je om te bepalen of je beter een externe coach kunt inschakelen voor een individueel of teamtraject.
WERK TEAMGERICHT
Lingsma besteedt relatief weinig aandacht aan teamcoaching in haar boek. Gelukkig zijn er andere boeken, zoals Goed Teamwerk van Karin Derksen, die daar ruimschoots in voorzien. Toch is het jammer dat ze je als leidinggevende in haar eerste hoofdstukken wel in de rol van teamcoach zet, maar dan niet uitgebreider uitwerkt naar hoe je voor een goedwerkend team kunt zorgen.
Gelukkig besteedt ze wél veel aandacht aan het omgaan met conflicten. Daar waar conflicten onder het tapijt worden geveegd zijn de problemen niet te overzien, is mijn ervaring. Aandacht geven aan gedoe, zoals zij het noemt, zorgt ervoor dat grenzen duidelijk worden, dat buiten de contouren gedacht wordt of duidelijk wordt of veranderingen noodzakelijk zijn.
NEEM DE TIJD VOOR REFLECTIE
Lingsma besteedt in dit boek ook veel aandacht aan het belang van reflectie. Niet alleen door de leidinggevende zelf op het eigen functioneren, maar ook die van het team als geheel en de teamleden. Ze beschrijft de essentie van reflecteren als ‘weten wát je doet, waaróm je het zo doet en waarom je het zó doet, weten wat je ervan weerhoudt om het anders te doen en weten wat je anders gaat doen’.
Door deze vragen regelmatig voor jezelf en met elkaar te beantwoorden, draag je direct bij aan de lerende cultuur in de organisatie en de ontwikkeling van jouw team en jouw eigen functioneren.
ECHT COACHEND LEIDINGGEVEN DUS
Hoewel Lingsma zich had voorgenomen geen boek meer te schrijven, levert ze met het boek ECHT coachend leidinggeven een belangrijke bijdrage om het begrip een goede vertaalslag naar de praktijk te geven. Hiermee kan iedere leidinggevende uit de spagaat blijven die coachend leidinggeven al gauw met zich meebrengt. Haar nadruk op het ontwikkelperspectief geeft een belangrijke toegevoegde waarde van coachend leidinggeven weer. Ik kan niet anders concluderen dat ECHT coachend leidinggeven op deze manier ECHT waardevol is.
